Kemajuan teknologi telah mengubah sistem pendidikan yang menawarkan spektrum baharu khususnya dalam proses pengajaran dan pembelajaran, Walau bagaimanapun, dengan integrasi teknologi dalam pendidikan, muncul fenomena teknostres yang merupakan satu istilah yang merangkumi tekanan dan kebimbangan akibat penggunaan teknologi digital.
Keperluan pengurusan teknostres
Dalam konteks pendidikan, teknostres menjelma apabila pelajar bergelut dengan tuntutan dan cabaran yang ditimbulkan oleh pengintergrasian teknologi baharu dalam dunia akademik. Memahami dan menangani tekanan teknologi adalah penting untuk memastikan manfaat teknologi dalam pendidikan dimaksimumkan sebaik mungkin sambil meminimumkan kesan negatif terhadap kesejahteraan pelajar.
Mengintegrasikan pengurusan teknostres dalam amalan pendidikan adalah penting dalam era digital. Ini adalah kerana apabila teknologi menjadi semakin meluas dalam tetapan pendidikan, pelajar sering bergelut dengan tekanan yang berkaitan dengan prosedur dan amalan terbaik dalam penggunaannya. Bebanan maklumat yang berlebihan akan menyebabkan tekanan untuk menyesuaikan diri dengan ledakan maklumat dan alatan teknologi baharu.
Cabaran ini boleh menghalang keberkesanan dalam aspek pembelajaran dan memberi kesan negatif kepada kesejahteraan pelajar. Oleh itu, adalah penting untuk mengetahui kepentingan strategi pengurusan teknostres dalam amalan pendidikan untuk keberkesanan dalam persekitaran pembelajaran secara keseluruhan.
Teknostres dalam pendidikan boleh berpunca daripada pelbagai sumber. Tekanan untuk menyesuaikan diri dengan teknologi yang berkembang pesat, menavigasi antara muka digital yang kompleks dan menguruskan beban maklumat adalah suatu tekanan luar biasa. Pelajar sering menghadapi kesukaran untuk mengikuti rentak perubahan teknologi yang membawa kepada kurang kemahiran dalam penggunaan teknologi dan takut berasa ketinggalan dari perkembangan pesat teknologi baharu. Misalnya, pembelajaran dalam talian yang menyebabkan pembelajaran pendidikan tanpa sempadan boleh menyumbang kepada keletihan dalam kalangan pelajar. Selain itu, ketakutan terhadap kerosakan teknikal atau gangguan semasa aktiviti pembelajaran dalam talian boleh memburukkan lagi tahap tekanan kepada mereka.
Akibat daripada tekanan teknologi ini, ianya boleh memberi kesan negatif terhadap prestasi akademik pelajar dan kesejahteraan kehidupan mereka secara keseluruhan. Kebimbangan yang berkaitan dengan teknologi boleh menghalang tumpuan, menghalang fokus terhadap pengekalan maklumat dan membawa kepada penurunan tahap motivasi mereka untuk belajar. Malah, tekanan teknologi yang berterusan boleh menyumbang kepada isu kesihatan mental seperti kebimbangan dan kemurungan, seterusnya menjejaskan keupayaan pelajar untuk melibatkan diri dengan aktiviti-aktiviti kehidupan seharian.
Oleh itu, adalah penting untuk memahami kesan-kesan yang berpotensi menangani tekanan teknologi untuk mewujudkan persekitaran pembelajaran yang kondusif dan sihat. Institusi pendidikan boleh menyediakan sumber dan latihan untuk meningkatkan literasi digital, memperkasakan pelajar untuk menggunakan teknologi dengan lebih berkeyakinan. Kemahiran pengurusan masa, termasuk menetapkan sempadan untuk penggunaan teknologi boleh membantu mengurangkan tekanan menggunakan teknologi.
Menggalakkan amalan kesedaran kesihatan seperti rehat yang secukupnya akan dapat memupuk kesejahteraan diri dengan lebih sihat dengan penggunaan teknologi. Mewujudkan persekitaran yang menyokong pelajar berasa selesa untuk mendapatkan bantuan dengan cabaran teknologi boleh mengurangkan ketakutan untuk ketinggalan dengan kepesatan perubahan teknologi baharu.
Selain itu, pendidik memainkan peranan penting dalam mengurangkan tekanan teknologi dalam kalangan pelajar dengan menyepadukan amalan pengurusan tekanan penggunaan teknologi. Ini melibatkan penggabungan latihan kesedaran, mempromosikan kesejahteraan digital dan menekankan kepentingan pendekatan yang seimbang terhadap penggunaan teknologi. Kaedah penilaian tradisional boleh menyumbang kepada tekanan teknologi, terutamanya apabila sangat bergantung sepenuhnya pada platform digital.
Memperkenalkan kaedah penilaian fleksibel yang menampung gaya pembelajaran yang pelbagai dan akses teknologi boleh mengurangkan tekanan ini. Dengan mempelbagaikan format penilaian, pendidik bukan sahaja mengurangkan tekanan teknologi tetapi juga mewujudkan persekitaran pembelajaran yang lebih inklusif yang mengiktiraf pelbagai kekuatan pelajar. Dengan memupuk budaya yang menghargai kesejahteraan bersama pencapaian akademik, institusi pendidikan boleh mewujudkan persekitaran pembelajaran yang lebih mampan dan efektif.
Ini adalah kerana institusi pendidikan memainkan peranan penting dalam memupuk budaya kesejahteraan digital dengan menggalakkan tabiat penggunaan teknologi yang sihat, termasuk menetapkan sempadan untuk masa skrin, menggalakkan rehat, dan menekankan kepentingan mengekalkan keseimbangan antara aktiviti dalam talian dan luar talian. Dengan menyepadukan
amalan kesihatan digital, pendidik menyumbang kepada persekitaran yang menghargai kesejahteraan holistik pelajar.
Penggunaan teknologi itu sendiri boleh dimanfaatkan sebagai alat untuk mengurangkan teknostres. Penggunaan platform pendidikan yang menggalakkan kesihatan mental dan kesejahteraan boleh disepadukan ke dalam pengalaman akademik. Kumpulan sokongan maya atau perkhidmatan kaunseling dalam talian boleh menyediakan pelajar dengan sumber untuk menangani cabaran berkaitan teknostres.
Penyepaduan pengurusan teknostres dalam amalan pendidikan adalah mengenai mewujudkan persekitaran pembelajaran yang menyokong amalan pendidikan yang berkesan dengan menyediakan sumber dan alat untuk mengurangkan tekanan serta memupuk komunikasi secara lebih terbuka. Memperkasakan pelajar dengan kemahiran untuk menavigasi alatan dan platform digital bukan sahaja meningkatkan prestasi akademik mereka tetapi juga membina keyakinan dan mengurangkan kebimbangan yang berkaitan dengan penggunaan teknologi.
Artikel lain: KPT Anjur GHEF2023, Bincang Isu Ekosistem Pendidikan Tinggi & Pemulihan Pasca Pandemik
Mengintegrasikan literasi digital ke dalam kurikulum perlu memastikan pelajar mempunyai kemahiran penting yang diperlukan untuk berjaya dalam dunia yang semakin dipacu dengan penggunaan teknologi.
Mewujudkan saluran dalam talian bagi pelajar meluahkan kebimbangan mereka tentang teknostres dan mendapatkan bantuan apabila diperlukan menyumbang kepada budaya sokongan dan persefahaman antara pendidik dan pelajar. Dalam persekitaran ini, pelajar lebih berkemungkinan untuk berkembang maju dalam pencapaian akademik dan membangunkan kemahiran digital yang diperlukan. Pendidik boleh menyesuaikan intervensi yang dapat memperkasakan pelajar agar celik digital, memupuk budaya kesejahteraan digital dan melaksanakan kaedah penilaian yang lebih fleksibel. Selain itu, amalan kesedaran dan penciptaan persekitaran pembelajaran yang menyokong menyumbang kepada kesejahteraan agar berjaya dalam era digital.
Mengintegrasikan pengurusan teknostres ke dalam amalan pendidikan bukan hanya mengenai menangani kebimbangan segera namun ia adalah mengenai melengkapkan pelajar dengan kemahiran pembelajaran sepanjang hayat. Kemahiran ini menjadi semakin relevan apabila teknologi terus berkembang yamg mana menekankan kepentingan berterusan pengurusan teknostres dalam pendidikan.
Kesimpulannya, konsep teknostres dalam pendidikan menggariskan keperluan untuk pendekatan holistik terhadap integrasi teknologi dalam persekitaran pembelajaran. Dengan memupuk celik digital, menggalakkan kesedaran, dan mewujudkan budaya pendidikan, institusi pendidikan boleh mengurangkan kesan negatif tekanan teknologi dalam kalangan pelajar.
Menangani teknostres bukan hanya soal meningkatkan prestasi akademik tetapi penting untuk memupuk kesejahteraan keseluruhan pelajar dalam dunia yang semakin digital. Penyepaduan pengurusan teknostres ke dalam amalan pendidikan ialah proses yang dinamik dan berkembang yang memerlukan pendekatan yang komprehensif dan kolaboratif. Daripada memperkasakan pelajar dengan celik digital dan memupuk budaya kesejahteraan digital, strategi yang digariskan menyumbang kepada penciptaan ekosistem pendidikan yang berdaya tahan.
Dengan mengutamakan kesejahteraan pelajar dan pendidik, institusi pendidikan boleh memastikan teknologi kekal sebagai alat yang memberi manfaat untuk pembelajaran tanpa menjejaskan kesihatan mental dan emosi.
Prof. Madya Ts. Dr. Siti Hajar Halili
Penulis merupakan Ketua, Jabatan Kurikulum dan Teknologi Pengajaran, Fakulti Pendidikan, Universiti Malaya, dan boleh dihubungi di [email protected]
